HELENA CEHAK HOŁUBOWICZOWA

       Z rozwojem powojennej polskiej ar­cheologii na Śląsku ściśle związane jest nazwisko Profesor Heleny Cehak Hołu­bowiczowej. Już w roku 1949 rozpoczy­na razem ze swoim mężem profesorem Włodzimierzem Hołubowiczem badania wykopaliskowe na górze Ślęży. W roku 1950 zostaje służbowo przeniesiona z To­runia na Uniwersytet Wrocławski jako adiunkt Katedry Archeologii, Uniwer­sytetu Wrocławskiego.
       W roku 1962 po śmierci prof. dr Włodzimierza Hołubowicza obejmuje kierownictwo katedry wrocławskiej, będąc równocześnie kie­rownikiem Zakładu Archeologii Śląska IHKM PAN.
       Urodziła się w 1902 roku w Stanisła­wowie, szkołę średnią i studia kończy we Lwowie uzyskując na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazi­mierza w 1930 roku doktorat z prahi­storii jaka przedmiotu głównego i ar­cheologii klasycznej jako przedmiotu pobocznego.
       Od roku 1931 pracuje w charakterze starszej asystentki a później adiunkta przy Katedrze Archeologii Klasycznej i Muzeum Archeologicznym Uniwersyte­tu Stefana Batorego w Wilnie. Od tego czasu rozwija na Wileńszczyźnie oży­wioną działalność terenową i publikuje wyniki prowadzanych przez siebie ba­dań.
       Po wkroczeniu da Wilna wojsk ra­dzieckich w lipcu 1940 r. zaczęła pracę jako archeolog w Litewskim Muzeum Sztuki, prowadząc jesienią tego roku wspólnie z Włodzimierzem Hołubowi­czem prace wykopaliskowe na Górze Zamkowej w Wilnie. Po zakończeniu II wojny światowej od jesieni 1946 roku podejmuje pracę naukową jako adiunkt przy Katedrze Archeologicznej na Uni­wersytecie Mikołaja Kopernika w To­runiu.
       Pełny rozwój i krystalizowanie się zainteresowań naukowych profesor Hołubowiczowej nastąpiło po rozpoczęciu pracy na Śląsku. Obejmują one przede wszystkim problematykę wierzeń w starożytności i we wczesnym średnio­wieczu na terenie Polski. Tej problema­tyce była już zresztą poświęcona opu­blikowana praca doktorska pt. "Plasty­ka neolitycznej kultury ceramiki malo­wanej w Polsce".
       Na Śląsku natomiast podejmuje w tym zakresie szersze studia i badania terenowe. Wyniki wieloletnich prac wy­kopaliskowych prowadzonych na górach masywu ślężańskiego stanowią podsta­wę do bardzo interesujących wniosków i hipotez, które Profesor Hołubowiczo­wa przedstawiła w całym szeregu roz­praw naukowych i artykułów. W prze­konywujący sposób uzasadnia w nich kultowy charakter kręgów kamiennych odkrytych na górach masywu ślężań­skiego. Przedstawia ogólny obraz kształtowania się ośrodka kulturowego w okolicach góry Ślęży oraz jego rolę dla starożytnych plemion słowiańskich na Śląsku. W związku z istnieniem te­go ośrodka podejmuje także studia nad monumentalnymi rzeźbami kamiennymi występującymi w okolicy góry Ślęży. Rezultaty swoich badań Profesor Hołu­bowicz potrafiła szeroko rozpropagować, i dzisiaj wiedzą o tym niewątpliwie u­nikalnym zespole zabytków jest wśród mieszkańców Dolnego Śląska, a także innych regionów kraju, bardzo rozpo­wszechniona.
       Działalności dydaktycznej poświęca Profesor Helena Hołubowiczowa bar­dzo wiele wysiłku. Po śmierci męża pracuje nad dalszym rozwojem ośrod­ka wrocławskiego, wychowuje zastępy młodych archeologów, a jednocześnie z dużą życzliwością pomaga w rozwoju naukowym średniej kadry naukowej.



Źródło: "Z otchłani wieków", t. 4:1970, s. 328-329.