Archeolog, konserwator zabytków archeologicznych,
    bibliotekarz

          Urodziła się 2 marca 1934 r. w Środzie Wielkopolskiej w rodzinie robotniczej. Jej rodzicami byli Stanisław Kihl i Jadwiga z domu Pepeta.Ojciec jej - szewc, po wojnie był jednym z założycieli Spółdzielni Pracy Branży Skórzanej w Środzie. Po zakończeniu edukacji w szkołach średzkich (szkoła podstawowa ukończona w 1948 roku, liceum w 1951) przez rok pracowała jako laborantka w cukrowni, a potem jako referent planowania w PSS w rodzinnym mieście. W 1952 roku podjęła studia na kierunku Historia Kultury Materialnej (specjalizacja archeologia) na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Poznańskiego, które ukończyła w 1956 roku przedstawiając pracę magisterską "Najdawniejsze dzieje powiatu Wolsztyńskiego". 1 października 1956 roku rozpoczęła pracę w Zakładzie Archeologii Instytutu Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, gdzie była zatrudniona do 1.IV.1957 na etacie asystenta. Od 1.IV.1957 pracowała na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jako asystent, a następnie starszy asystent (18.VI.1959). W 1965 (31.08.) roku zakończyła pracę na UAM przenosząc się do Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, gdzie pracowała na etacie adiunkta (od 13.IX.1965 roku) obejmując równocześnie stanowisko Konserwatora Zabytków Archeologicznych Miasta Poznania i Województwa Poznańskiego. W latach 1966-1967 pełniła także obowiązki sekretarza redakcji "Z Otchłani Wieków". Pracę w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu zakończyła z dniem 31.VII.1970 roku, by znaleźć zatrudnienie na etacie kustosza w Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy (od 1.VIII.). W latach 1973/1974 pracowała w redakcji "Tygodnia" wydawanego przez RSW Prasę Książka Ruch w Poznaniu. W 1974 roku przedstawiła i obroniła na UAM rozprawę doktorską "Słowiańskie kaptorgi trapezowate" i uzyskała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie archeologii. Na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lesznie od 1.IV.1976 roku została zatrudniona przez Leszczyńskie Towarzystwo Kulturalne jako Koordynator Badań Archeologicznych na terenie budowy zbiornika wodnego "Wonieść". Jej udział w tych pracach zaowocował nagrodą Ministerstwa Kultury i Sztuki dla inwestora. Sprawozdanie z prowadzonych tam badań przynoszą jej artykuły "Archeologiczne badania ratownicze w Wonieściu w 1976 r." (Rocznik Leszczyński [R. I] 1977 s. 199-206) i "Ratownicze badania archeologiczne na terenie budowy zbiornika zalewowego "Wonieść" w latach 1976-1978" (Fontes Archaeologici Posnaniensis t. 28:1977, s. 84-90). W 1980 roku odeszła definitywnie od zawodu archeologa podejmując pracę w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu, gdzie od 1983 roku aż do przejścia w 1994 roku na emeryturę pełniła funkcję Kierownika Działu Gromadzenia. Wkrótce po przejściu na emeryturę rozpoczęła pracę w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Poznaniu. Dokształcając się, ukończyła w 1983 roku Podyplomowe Studium Bibliotekoznawstwa. Będąc konserwatorem brała udział w przygotowaniu Ogólnopolskiej Konferencji Konserwatorskiej: "Współpraca z przemysłem w dziedzinie ochrony zabytków Archeologicznych" w 1969 roku. Uczestniczyła również w Ogólnopolskiej Konferencji konserwatorów Zabytków Archeologicznych we Wrocławiu (15-17.IV.1970 r.). Dokonywała wpisów do rejestru zabytków obiektów archeologicznych, prowadziła prace ratunkowe; brała udział w pracach inwentaryzacyjnych grodzisk na terenie województwa i inspekcjach stanowisk zagrożonych zniszczeniem. Wydawała i rejestrowała orzeczenia konserwatorskie. Jako konserwator wydawała zezwolenia na prowadzenie prac wykopaliskowych. Prowadziła również wykazy stanowisk archeologicznych na terenie miasta Poznania. W ramach swych obowiązków uczestniczyła w posiedzeniach roboczych w PP Pracownie Konserwacji Zabytków dotyczących inwentaryzacji archeologiczno - pomiarowej grodzisk powiatu szamotulskiego i badań ratunkowych terenów zbiornika wodnego "Jeziorsko" na Warcie. Poza sprawozdaniami z działalności konserwatorskiej i sprawozdaniami z prowadzonych badań wykopaliskowymi publikowała artykuły poświęcone tematyce konserwatorskiej ("Zagadnienia ratownictwa archeologicznego we współpracy z przemysłem na przykładzie Zagłębia Konińskiego. w: Przemysł i archeologia. Poznań 1971, s. 54-58, czy "Inwentaryzacja obiektów archeologicznych na terenie województwa poznańskiego w 1969 roku". w: Fontes Archaeologici Posnaniensis t. XXI:1972, s. 274-275). W okresie swej działalności konserwatorskiej przeprowadziła szereg prac ratowniczych, z których należy wymienić wykopaliska w Kunowie powiat Gostyń (Badania ratownicze na cmentarzysku ludności kultury łużyckiej w Kunowie, pow. Gostyń. w: Fontes Archaeologici Posnaniensis t. 21: 1970, s. 256), w Spławiu-Wodzisku w powiecie wrzesińskim (Badania ratownicze na cmentarzysku ludności kultury łużyckiej w Spławiu-Wodzisku, pow. Września w: Fontes Archaeologici Posnaniensis t. 21:1970, s. 257-258), Słupi Kapitulnej w powiecie rawickim (Sprawozdanie z badań przeprowadzonych na cmentarzysku ludności kultury łużyckiej w Słupi Kapitulnej, pow. Rawicz w latach 1967-1968. w: Fontes Archaeologici Posnaniensis t. 20:1969, s. 277-278 i Cmentarzysko ludności kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza w Słupi Kapitulnej, pow. Rawicz. w: Fontes Archaeologici Posnaniensis t. 21:1970, s. 88-133) oraz Przemęcie w powiecie wolsztyńskim (Cmentarzysko ludności kultury łużyckiej w Przemęcie, pow. Wolsztyn. w: Fontes Archaeologici Posnaniensis t. 20:1969, s. 106-139). Była dwukrotnie zamężna (za Tadeusza Byczko i za Tomasza Szymańskiego). Z pierwszego małżeństwa pochodzi syn Mikołaj Byczko (ur. 15.X.1960 roku). Była członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk od 1974 roku i Leszczyńskiego Towarzystwa Kulturalnego od 1976 roku. Zmarła 23.XII.1995 roku i została pochowana na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.

Hieronim Kaczmarek