Pewnego razu profesor A. powie­dział o profesorze B., że to żaden uczo­ny, bo jego działalność polega na tym, że po przeczytaniu dziesięciu książek pisze jedenastą. Nie należy do takich prof. dr Zofia Podkowińska. Jej dzia­łalność licząca ponad pół wieku zwią­zana jest głównie z terenową pracą badawczą nad młodszą epoką kamienia w Polsce. Tuż po I wojnie światowej ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem, wów­czas docenta dr W. Antoniewicza. Utrzymywała zarazem ścisłe kontakty z Towarzystwem Naukowym Warszaw­skim, w którym działali późniejsi nes­torzy prahistorii polskiej S. Krukow­ski i L. Sawicki. Pierwsze kroki ba­dawcze poczyniła na wydmach pod­warszawskich i na Wyżynie Sando­mierskiej. Przedmiotem Jej badań są przede wszystkim początki neolitu. W okresie międzywojennym przygoto­wuje prof. Podkowińska pracę doktor­ską poświęconą kulturze ceramiki wstęgowej w Małopolsce, następnie ten sam problem, lecz w skali ziem pol­skich, jest przedmiotem pracy habili­tacyjnej. Maszynopis tej rozprawy ulega spaleniu w czasie okupacji nie­mieckiej.
       Nie można nie wspomnieć o działalności w czasie wojny, którą podejmowali tylko nieliczni. Niezobowiązana przynależnością organizacyjną prof. Podkowińska współpracuje z podzie­miem komunistycznym. Przyczynia się też do ratowania życia osobom i przy­jaciołom prześladowanym przez ra­sistów. W końcowym okresie wojny prof. Podkowińska dostaje się do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.
       Lata powojenne są okresem jeszcze żywszej działalności. Profesor Podko­wińska kieruje działalnością działu neolitycznego w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie. W 1954 r. .otrzymuje stanowisko kierow­nika Pracowni Neolitu przy Instytucie Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk. Zarazem towarzyszy temu uzyskanie tytułu profesora nad­zwyczajnego. Ważność nowoutworzonej placówki specjalistycznej zaznaczona jest na I sesji archeologicznej IHKM PAN w 1955 r., kiedy to Profesor Pod­kowińska przedstawia referat poświę­cony rozwojowi badań nad młodszą epoką kamienną w Polsce w okresie powojennym. Jej aktywne życie wzbo­gacone jest ponadto nieustannie dzia­łalnością społeczną. W działalności naukowej koncentruje się przede wszystkim nad badaniem dziejów ,Wy­żyny Sandomierskiej i Małopolski w młodszej epoce kamiennej. Do najznaczniejszych osiągnięć należą prowa­dzone od 1947 r. prace wykopaliskowe na neolitycznej osadzie w Ćmielowie, w pow. opatowskim. Drugim dużym dziełem jest opracowywanie, przez zes­pół pod kierunkiem Profesor Podko­wińskiej, słynnych w świecie nauko­wym, materiałów neolitycznych ze Zło­tej pod Sandomierzem. Udziałem Pro­fesor Podkowińskiej są też liczne publikacje. Poza opracowaniami facho­wymi zwraca uwagę podręcznik pra­historii Polski dla szkół średnich.
       Lata działalności w IHKM są też pomnożeniem ilości badaczy zajmują­cych się młodszą epoką kamienną. W okresie międzywojennym i po wojnie było ich niewielu. W latach sześćdziesiątych ich liczba przekracza w Polsce dwadzieścia. Ma w tym także poważne zasługi Profesor Podkowińska skupia­jąc grono uczniów w kierowanym przez siebie zakładzie.
       W odczuciach uczniów jest Ona człowiekiem zgodności myślenia i dzia­łania, a przede wszystkim ogromnej skromności. Przy tym serdeczność, prostota i koleżeńskość pozwalają tym, którzy z Profesor Podkowińską współ­pracowali, powiedzieć, że jest "jedną z nas".



Źródło: "Z otchłani wieków", t. 3:1970, s. 211.